Vì sao Bản đồ lại lấy hướng Bắc làm chuẩn?

Liệu có phải vì tất cả các nhà thám hiểm đều muốn đi tới Bắc Cực nên họ đã vẽ bản đồ với hướng Bắc ở phía trên để làm chuẩn? Trên thực tế, trong các bản đồ cổ thì hướng Bắc lại không phải là hướng làm chuẩn.

Có khá nhiều bản đồ thời Trung Cổ và bản đồ của người châu Á lấy hướng Đông làm hướng chuẩn, hướng về vườn địa đàng và đặt Jerusalem vào chính giữa. Một vài bản đồ cổ vẽ các thành phố tiếp giáp với biển thì lại thường vẽ đường bờ biển ở phía trên cùng, bất kể là biển nằm ở hướng nào.

Bản đồ của người Hồi giáo trong giai đoạn đầu lại chọn hướng Nam làm hướng chuẩn vì đó là phía có thánh địa Mecca. Còn bản đồ ở vùng cực thì lại càng khó vẽ theo hướng Bắc vì có thể ở đâu cũng là hướng Bắc cả.

Sự thật như chúng ta vẫn được học ở trường, Trái Đất nằm ở vị trí xác định so với các hành tinh khác trong hệ Mặt Trời. "Trong phạm vi các nhà thiên văn học chúng tôi có thể nói được, thì thực sự là không hề có thứ 'trên' hay 'dưới' trong vũ trụ," Daniel Mortlock, một nhà vật lý thiên văn tại Đại học Imperial College London nói. Cho nên lời đáp cho câu hỏi Trái Đất có hướng nào là phía trên sẽ rất đơn giản: chẳng có hướng nào là ở trên cả, và không có minh chứng lịch sử nào để lại cho rằng hướng Bắc chính là đỉnh của thế giới. Tất cả đều là quy ước do con người tự đặt ra để dễ dàng mô tả và định hướng các hoạt động của mình.

Vậy từ khi nào hướng Bắc được chọn làm hướng chuẩn của bản đồ??? Bản đồ thế giới của Mercator, có từ năm 1569, gần như chắc chắn là thời điểm xác định việc chọn hướng Bắc làm hướng chuẩn để vẽ bản đồ. Bản đồ của ông nổi tiếng là tấm bản đồ đầu tiên tính đến đường cong của Trái Đất, nên các thuỷ thủ có thể đi vượt biển tới những nơi xa xôi mà không bị ra khỏi bản đồ. Mercator ước tính hai cực của Trái Đất là ở điểm vô hạn, và người ta không quan tâm nhiều tới việc ra khơi đến tận những chỗ đó. Hướng Bắc nằm ở trên, nhưng không ai bận tâm về Bắc Cực bởi chẳng ai hình dung sẽ tới đó.