Tìm hiểu về thị trường bản đồ giấy

Ngày nay, sự phát triển của khoa học và công nghệ được xác định là then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong điều kiện thế giới đang áp dụng những thành tựu to lớn của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Sự thay đổi công nghệ trong ngành bản đồ như công nghệ định vị vệ tinh, công nghệ số, công nghệ mạng… đã và đang làm thay đổi phương pháp thu nhận, xử lý thông tin và sử dụng sản phẩm bản đồ số ngày càng chính xác, nhanh chóng và có hiệu quả, góp phần thúc đẩy việc sử dụng trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật dựa trên cơ sở dữ liệu không gian địa lý.

Việc phổ biến và dễ dàng truy cập của bản đồ số trên các trang website, hoặc các ứng dụng được cài đặt sẵn trên các điện thoại thông minh, máy tính bảng với các thiết bị dẫn đường chuyên dụng trong nước và quốc tế như: Google Maps, vietbando.com, diadiem.com, Vietmap… giúp xác định được vị trí đang đứng và tìm kiếm vị trí cần đến, biết trước đoạn đường sắp đi dài bao nhiêu, lộ trình từng con đường, tổng độ dài hành trình. Bản đồ số cho phép tìm kiếm những dịch vụ xung quanh. Chỉ cần một điện thoại, máy tính, đi tới bất kỳ đâu, ở quốc gia nào người dùng khó lo bị lạc, lo đói, hay thiếu chỗ ngủ vì đã có phần mềm chỉ địa điểm, quán ăn, khách sạn… Thậm chí Google Maps còn cho phép tìm đường mà không cần kết nối với Internet. Bản đồ số còn cho phép khai thác những dịch vụ gia tăng như Uber, Grab dùng để gọi taxi, xe ôm….

Có thể nói, những tiện ích của bản đồ số mang lại đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của thị trường bản đồ giấy. Hiện nay, số lượng các nhà sách, công ty sách phát hành mặt hàng bản đồ đã giảm sút tương đối nhiều, chỉ còn lại chủ yếu các công ty, nhà sách lớn. Các mặt hàng, chủng loại bản đồ phát hành cũng bị thu hẹp lại, chủ yếu là bản đồ - quả địa cầu và bản đồ hành chính (Việt Nam, Thế giới); bản đồ du lịch được bày bán với số lượng rất ít.

                   Không gian trưng bày bản đồ và quả địa cầu các loại tại nhà sách

Nếu như 10 năm trước, số lượng các nhà sách, công ty sách cung cấp bản đồ các loại ra thị trường với số lượng rất lớn, mỗi ngày có thể lên đến hàng chục tới hàng trăm bản (bán lẻ), bán buôn số lượng lên tới hàng nghìn bản, đặc biệt kể đến như bản đồ du lịch Hà Nội, du lịch TP Hồ Chí Minh hay du lịch các tỉnh, thành phố lớn trên cả nước như Đà Nẵng, Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, Huế, Hà Giang, Lào Cai, Sa Pa... Số lượng mỗi lần xuất bản lên tới chục hoặc vài chục nghìn bản thì hiện nay, con số đó giảm sút tương đối lớn tới 80-90%. Với 5000 bản đồ du lịch Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh (là 2 thành phố lớn nhất trong cả nước) được xuất bản, thì thời gian ước tính phát hành hết số lượng bản đồ trên tối thiểu phải mất 1 - 2 năm; các tỉnh thì hầu như không xuất bản hoặc vẫn phát hành các loại bản đồ đã được xuất bản từ 5-10 năm trước đó. Tư nhân gần như không còn tham gia vào việc xin cấp phép và xuất bản bản đồ du lịch như trước đây. Với các sản phẩm chuyên ngành đã từng một thời làm mưa làm gió trên thị trường như Tập bản đồ Hành chính Việt Nam, Tập bản đồ Giao thông Việt Nam, Tập bản đồ Du lịch Việt Nam… thì hiện nay sức mua - bán đã giảm sút tương đối lớn, chỉ còn khoảng 10% so với thời gian trước, thậm chí không được bày bán tại phần lớn các nhà sách. Sản phẩm chủ đạo hiện có bán tại các Nhà sách là quả địa cầu địa lý - tự nhiên các loại, phục vụ cho nhu cầu dạy, học và tra cứu thông tin của học sinh và giáo viên trong nhà trường.

Như vậy có thể thấy, sự phát triển của khoa học công nghệ đã tác động rất lớn đến sự phát triển của thị trường bản đồ giấy nói riêng và thị trường sách in nói chung. Mặc dù hiện tại, thị trường bản đồ giấy sở dĩ vẫn còn "đất sống" vì không phải ai cũng đủ điều kiện tiếp cận, sở hữu các thiết bị công nghệ để dùng bản đồ số. Tuy nhiên, trong tương lai không xa cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ thì sự tồn tại của thị trường bản đồ giấy là không đơn giản, đòi hỏi phải có sự thay đổi và cải tiến rất nhiều để phù hợp với sự thay đổi của thời đại công nghệ số như hiện nay.